धानबालीमा रोग लागेपछी किसान चिन्तीत

कावासोती । नवलपरासी (बर्दघाट सुस्तापूर्व) नवलपुरमा लगाईएको धान बालीमा रोग देखिएपछि यहाँका किसान चिन्तित बनेका छन् ।
कावासोती १४ का किसान मान सिंह गुरौको १० कठ्ठा क्षेत्रफलमा लगाएको धान पुरै रातो भएर सुकेको छ । ‘गोडमेल गरेर मलजल हालेपछि धान सप्रेला भनेको झनै पात सबै सुकेर मर्न लागेको छ । ’ गुरौले भन्नुभयो । यस वर्ष समयमै पानी परेकाले रोपाईं पनि समयमै भएकाले किसानले धान खेती राम्रो हुने आशा गरेका थिए । तर, धानमा बाला लाग्ने बेला हुन लाग्दा रोग देखिएपछि किसान चिन्तित बनेका छन् ।
कृषि ज्ञान केन्द्र नवलपरासी पूर्वले सञ्चालन गरेको धान ब्लक क्षेत्र कावासोती १७ र गैंडाकोट ११ , १२ मा पनि धान खेतीमा रोग देखिएको छ ।
किसानको गुनासो आएपछि कृषि ज्ञान केन्द्र नवलपरासी पूर्वले अनुगमन गरेको छ । धान ब्लक सञ्चालन भएको कावासोती र गैंडाकोटमा अनुगमन गरिएको हो । जिल्लाको आठ वटै स्थानीय तहबाट धानमा रोग देखिएको गुनासो आएको ंकृषि ज्ञान केन्द्र नवलपरासी पूर्व नवलपुरका प्रमुख गोपाल लामिछानेले बताउनुभयो । क्रमशः सबै स्थानीय तहमा अनुगमन गर्ने योजना रहेको उहाँले बताउनुभयो । कृषि विकास निर्देशनालय गण्डकी प्रदेशका प्रमुख वासु रेग्मि , प्रभनमन्त्री कृषि आधुनीकिकरण परियोजनाका प्रमुख विष्णु प्रसाद शर्मा समेतको सहभागितामा केही दिन अघि अनुगमन गरिएको हो ।
ज्ञान केन्द्रकी बाली विकास अधिकृत मिरा चौधरीका अनुसार धान खेतीमा ब्याक्टेरीयल , ढुसीजन्य रोग , गबारो देखिएको छ । सबैभन्दा बढि खाद्य तत्वको कमी पाईएको छ । धान बालीमा पानी बढि हुँदा ब्याक्टेरीयल , ढुसीजन्य रोग देखिने उहाँको भनाई छ । खाद्य तत्वको कमीले पनि पात रातो हुने, बाली सुक्ने उहाँले बताउनुभयो । किसानले खाद्य तत्वको कमी भएको भन्ने थाहा नपाउदा खेतीमा नोक्सान पुग्ने गरेको उहाँले बताउनुभयो । चौधरीका अनुसार अधिकाशं किसानले धानमा डिएपी र युरिया मल राख्ने तर पोटासको प्रयोग गर्दैनन् । पोटासको कमीले पनि धानबाली सप्रिदैन् । अर्को, किसानले धेरै वर्षसम्म एउटै जातको धानबाली लगाउँदा समेत यस्तो समस्या देखिएको हो । एउटा जातको बाली बढिमा चार वर्षसम्म प्रयोग गरेपछि फेर्नुपर्ने उहाँ बताउनुहुन्छ । त्यस्तै अर्को कारण भनेको प्रयाप्त मात्रामा गोबर मल वा अर्गानीक मलको प्रयोग नगर्ने , रसायनीक मलको बढी प्रयोग गर्दा पनि यस्तो समस्या देखिएको चौधरीले जानकारी दिनुभयो । अनुगमनका क्रममा किसानलाई धानमा देखिएको समस्याको समाधानका बारेमा समेत जानकारी थियो । जिल्लाका धेरै किसानले साबित्री , हर्दिनाथ , वार लगायतका जातको धान खेती लगाएका छन् ।
कृषि विकास निर्देशनालय गण्डकी प्रदेशका प्रमुख रेग्मिले प्रदेशको सबैभन्दा बढी धान खेती हुने जिल्ला भनेको नवलपरासी पूर्व भएका कारण यहाँ धान ब्लक कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको बताउनुभयो । धानमा विभिन्न खाले समस्या देखिएपछि कार्यक्रम समेत प्रभावित हुने भएकाले आफु समेत किसानको समस्या बुझ्न र समाधान कसरी गर्न सकिन्छ भनेर अनुगमनमा आएको उहाँले बताउनुभयो । धान ब्लक कार्यक्रम मार्फत् धान खेतीको
क्षेत्रफल विस्तार गर्दै उत्पादनमा बृद्धि गर्ने , धानको बीउ समेत किसान आफैँले उत्पादन गर्ने उदेश्यले सञ्चालन गरिएकाले रोग किरा लगायतका समस्याले किसान पनि मर्कामा पर्ने र कार्यक्रम समेत प्रभावित हुने उहाँले बताउनुभयो । ब्लक कार्यक्रम अन्तरगत किसानलाई कूलो, नहर लगायतका पूर्वाधार निर्माण , यान्त्रीकरण र बीउबीजन तथा प्राविधिक ज्ञान प्रदान गर्ने गरेको उहाँले बताउनुभयो ।