किसान भट्ट भन्छन – बगर र वालुवा मात्र होईन धान फल्ने खेतमा पनि फल्छ खरभुजा

कावासोती ।  अधिकाशंको मान्यता छ, बगर वालुवामा मात्रै खरभुजाका खेति राम्रो हुन्छ । तर , पूर्वी नवलपरासीमा एक युवाले माटोमा पनि खरभुजा खेति राम्रो हुन्छ भन्ने प्रमाणित गर्नुभएको छ ।
दैलेख स्थाई घर भई काठमाण्डौँ बस्दै आउनुभएका २५ वर्षिय युवा अटल कुमार भट्टले नवलपरासी आएर कृषि फर्म सञ्चालन गर्नुभएको छ । यस क्षेत्रमा मेवा खेतिको सम्भावना कस्तो छ भनेर, अनुषन्धान गर्ने परियोजनामा जोडिएर यहाँ आउनुभएका भट्ट अहिले आफैँ यहाँ कृषि व्यवसायमा लाग्नुभएको छ । मेवा खेतिको नतिजा खासै राम्रो नआएको उहाँले बताउनुभयो । मध्यविन्दु – १५ भिठ्ठामा उहाँले अहिले खरभुजा खेति गर्नुभएको छ । माटोमा पनि खरभुजा हुन्छ भन्ने उहाँमा विश्वास लागेको थियो । जसलाई विचार गर्न उहाँले गत वर्षको सिजनमा थोरै क्षेत्रफलमा खरभुजा लगाउनुभयो । खरभुजाको उत्पादन राम्रो भयो । माटोमा पनि खरभुजा खेति राम्रो हुन्छ भन्ने प्रमाणित भयो । त्यसपछि उहाँले यस वर्ष व्यवसायिक रुपमै ३० कठ्ठा क्षेत्रफलमा ५ हजार बोट खरभुजा लगाउनुभयो । अहिले यहाँ खरभुजा लटरम्म फलेका छन् । उहाँले भारतीय कल्याण र जापानीज गरि दुई जातको खरभुजा लगाउनुभएको छ । एउटा फल साढे ३ देखि साढे ५ किलोग्रामसम्म फलेको छ ।
‘हाम्रो प्रचलनमा खोलाको बगर र वालुवामा मात्रै खरभुजा फल्छ भन्ने मान्यता छ । तर , मैले माटोमा पनि हुन्छ कि? भनेर ट्रायल गरेँ , जसमा म सफल भए , र यसपाली व्यवसायिक रुपमै खेति सुरु गरेँ । ’ भट्टले भन्नुभयो – ‘मैले यसबाट मानिषमा के सन्देश दिन चाहान्छु भने, बगरमा मात्रै होईन , हामिसंग भएको जुनसुकै जमिन , बाँझो जमिन र धान लगाएको जमिनमा समेत राम्रो व्यवस्थापन गर्न सक्यो भने खरभुजा राम्रो उत्पादन गर्न सकिन्छ । ’

खरभुजाको मुख्य बजार काठमाण्डौँ , नारायणगढ भएको भए पनि अहिले स्थानीय बजारमा समेत खरभुजाको राम्रो खपत भएको भट्टले बताउनुभयो । ‘कोभिडले गर्दा अहिले स्थानीय व्यापारी पनि सोधखोज गर्दै मकहाँ आउनुभएको छ । यहाँका स्थानीयले समेत मेरो उत्पादन खेर नजाओस् भनेर सहयोग गर्नुभएको छ । ’ भट्टले भन्नुभयो ।
सिजन सुरु भएदेखि अहिलेसम्म २ टन खरभुजा बिक्री गरिसकेको भट्टले जानकारी दिनुभयो । उहाँले करीब ३५ टनसम्म खरभुजा उत्पादन हुने अनुमान गर्नुभएको छ । व्यापारीहरुले कोभिडका कारण बिक्रीमा कमी भएको बताउने गरेकाले उत्पादन भएको खरभुजा खेर जाने हो कि ? भन्ने चिन्ताले भने उहाँलाई सताएको छ । यदि मूल्यमा तलमाथी नभएर उत्पादन भएको सबै खरभुजा बिक्री भएमा १५ देखि १८ लाखसम्मको आम्दानी गर्ने उहाँको भनाई छ । खेति गर्न करीब ६ लाख रुपिँया लगानी लागेको उहाँले बताउनुभयो ।

अहिले खुद्रा ४५ रुपिँया किलोग्राम र होलसेलमा ३५ रुपिँया किलोग्राममा बिक्री गरेको उहाँले जानकारी दिनुभयो । ‘मैले मुल्य ढाट्न छल्न चाहान्न । मैले मिलाएरै दिएको छु तर, व्यापारीले बढि नाफा कमाउन अत्याधीक मुल्य लियो भने खपतमा पनि कमी आउँछ । उपभोक्ताले अत्याधीक बढि मुल्य तिरेर खरीद गर्न नपरोस् भन्ने म चाहान्छु ।’
कृषि विषय पढेका कारण पनि कृषिमै केहि गर्नुपर्छ भन्ने सोँच उहाँमा थियो । आफुसंगैका साथीहरु नेपालमा केही गर्न सकिदैन भनेर विदेश गएपनि उहाँ भने आफ्नै देशमा केहि गर्नुपर्छ । त्यो पनि कृषि मै गर्नुपर्छ भन्ने लक्ष्य बोकेर आफ्नो ठाउँ छाडेर यहाँ आएर एग्रीहब नेपाल कृषि फर्मको नाममा कृषि पेशा सुरु गर्नुभयो । उहाँ एक्लैले फर्म सञ्चालन गर्नुभएको हो । उहाँले दुई जना कामदार समेत राख्नुभएको छ । आवश्यक पर्दा ज्यालादारीमा अन्यलाई समेत उहाँले रोजगारी दिनुभएको छ ।